Uczenie Maszynowe

Współczesne modele uczenia maszynowego, od systemów rozpoznawania obrazu po wielkie modele językowe, osiągnęły imponujące zdolności. Jednak ich siła bywa zwodnicza. Jednym z największych wyzwań w dziedzinie AI jest ich podatność na ataki adwersarialne (ang. adversarial attacks). Są to celowo spreparowane, niewielkie zaburzenia danych wejściowych (np. zmiana kilku pikseli w obrazie), które są niezauważalne dla człowieka, ale potrafią całkowicie zmylić model, prowadząc do błędnych i często absurdalnych decyzji. Do tej pory walka z tym problemem koncentrowała się na dwóch głównych frontach: ...

Sztuczna inteligencja zrewolucjonizowała już wiele branż, ale świat badań naukowych wciąż czekał na prawdziwy przełom. Chociaż ogólne modele AI są potężne, często brakuje im specjalistycznej wiedzy niezbędnej do głębokich dociekań naukowych. I tu na scenę wkracza Intern-S1, nowy multimodalny model fundamentalny, który ma za zadanie wypełnić tę lukę i zapoczątkować nową erę odkryć. Opracowany przez Shanghai AI Laboratory, Intern-S1 to nie tylko kolejny duży model językowy. To wyspecjalizowany generalista, zaprojektowany od podstaw do rozumienia i przetwarzania złożonych danych naukowych w różnych formatach – od tekstu i obrazów po dane szeregów czasowych. ...

W świecie sztucznej inteligencji, uczenie ciągłe (Continual Learning) jest jednym z największych wyzwań. Chodzi o to, aby modele AI mogły uczyć się nowych rzeczy w sposób sekwencyjny, bez zapominania tego, czego nauczyły się wcześniej. To kluczowa umiejętność, która przybliża nas do stworzenia prawdziwie inteligentnych systemów, zdolnych do adaptacji w dynamicznie zmieniającym się świecie. Niestety, tradycyjne sieci neuronowe cierpią na tzw. katastrofalne zapominanie (catastrophic forgetting). Gdy uczą się nowego zadania, mają tendencję do nadpisywania wiedzy zdobytej przy poprzednich zadaniach. Publikacja “Monte Carlo Functional Regularisation for Continual Learning” (arXiv:2508.13006) autorstwa Pengcheng Hao, Menghao Waiyan William Zhu i Ercan Engin Kuruoglu, przedstawia nowatorskie podejście do tego problemu. ...

Współczesne systemy oparte na uczeniu maszynowym (ML) są wszechobecne, od oceny zdolności kredytowej po wykrywanie oszustw. Panuje przekonanie, że im więcej danych, tym lepszy model. Jednak to “datocentryczne” podejście stoi w bezpośredniej sprzeczności z fundamentalną zasadą prawną: minimalizacją danych (DM). Zasada ta, zapisana w kluczowych regulacjach, takich jak RODO (GDPR) w Europie i CPRA w Kalifornii, nakazuje, aby zbierać i przetwarzać tylko te dane osobowe, które są “adekwatne, stosowne oraz ograniczone do tego, co niezbędne do celów, w których są przetwarzane”. ...

Wyobraź sobie, że uczysz się grać w szachy. Opanowujesz wszystkie zasady, strategie, otwarcia. Stajesz się całkiem dobrym graczem. A teraz ktoś wprowadza nową figurę z zupełnie nowymi zasadami poruszania się. Czy ucząc się grać z tą nową figurą, zapominasz, jak poruszać się pionkiem czy skoczkiem? Oczywiście, że nie. Twój mózg potrafi integrować nową wiedzę, nie tracąc tej już nabytej. Niestety, dla wielu systemów sztucznej inteligencji jest to ogromne wyzwanie, znane jako “katastroficzne zapominanie”. ...

W erze Big Data, dane stały się najcenniejszym zasobem organizacji. Jednak dostęp do nich często ograniczony jest przez barierę techniczną – konieczność posługiwania się językami zapytań, takimi jak SQL. Od lat marzeniem analityków i inżynierów jest stworzenie systemu, który pozwoliłby na “rozmowę” z bazą danych w naturalnym języku. Systemy Text-to-SQL mają realizować tę wizję, jednak ich droga jest wyboista. Starsze modele, choć obiecujące, często zawodziły w starciu z realnym światem: były “kruche”, nie radziły sobie z nieznanymi schematami baz danych i wymagały kosztownego dostrajania do każdej nowej dziedziny. ...

Czy komputery mogą nauczyć się “słyszeć” rytm w strumieniu danych, podobnie jak my słyszymy rytm w muzyce? I czy dzięki tej umiejętności mogą lepiej chronić nas przed awariami, oszustwami finansowymi czy problemami zdrowotnymi? Na te pytania próbuje odpowiedzieć nowa praca naukowa zatytułowana “CaPulse: Wykrywanie anomalii poprzez dostrajanie się do przyczynowych rytmów szeregów czasowych”. Problem z Anomaliami Żyjemy w świecie danych. Od bicia naszych serc, przez wahania na giełdzie, po zużycie energii w inteligentnym mieście – wszystko to są szeregi czasowe, czyli dane zbierane w regularnych odstępach czasu. W tych danych często czają się anomalie: dziwne, nieoczekiwane zdarzenia, które mogą sygnalizować problem. Może to być nagła arytmia serca, podejrzana transakcja bankowa czy zbliżająca się awaria silnika w fabryce. ...

W świecie sztucznej inteligencji dane są paliwem, które napędza modele do nauki. Ale co, jeśli to paliwo jest zanieczyszczone? Błędnie oznaczone dane, zwane szumem w etykietach, to ogromny problem, który może sprawić, że nawet najlepszy algorytm nauczy się kompletnych bzdur. Publikacja “ε-Softmax: Approximating One-Hot Vectors for Mitigating Label Noise”, przyjęta na prestiżową konferencję NeurIPS 2024, proponuje eleganckie rozwiązanie tego problemu. Problem: Gdy model ślepo ufa etykietom Wyobraźmy sobie, że uczymy model rozpoznawać zwierzęta. Pokazujemy mu zdjęcie uroczego kota. W tradycyjnym podejściu dajemy mu absolutnie pewną informację, tzw. wektor one-hot: ...

W dziedzinie uczenia maszynowego, zdolność modelu do oceny własnej pewności jest kluczowa dla jego niezawodności, zwłaszcza w zastosowaniach o wysokim ryzyku, takich jak medycyna czy autonomiczne pojazdy. Publikacja z arXiv o numerze 2508.00754, zatytułowana “A Simple and Effective Method for Uncertainty Quantification and OOD Detection”, autorstwa Yaxin Ma, Benjamina Colburna i Jose C. Principe, wprowadza innowacyjne i wydajne podejście do tego problemu. Artykuł skupia się na dwóch powiązanych ze sobą zagadnieniach: kwantyfikacji niepewności oraz wykrywaniu próbek spoza rozkładu (Out-of-Distribution, OOD). ...

Rekrutacja uczestników to jeden z kluczowych ograniczników w rozwoju leków: aż 80% badań nie osiąga celów rekrutacyjnych, a opóźnienia mogą kosztować nawet 8 mln USD dziennie. Autorzy proponują multimodalny model głębokiego uczenia, który przewiduje liczbę pacjentów oraz oszacowuje niepewność przewidywań. Wyzwania w prognozowaniu rekrutacji Dotychczas stosowano: Modele deterministyczne (XGBoost, LightGBM) dające estymatę punktową, nie uwzględniające zmienności. Modele stochastyczne (procesy Poissona, Poisson–Gamma) zwracające przedziały ufności, ale słabo skalujące się przy złożonych danych. Architektura modelu Dane wejściowe ...